بررسی فاکتورهای خطر زایمان زودرس و تأثیر آموزش بر پیشگیری از آن

مقدمه و هدف: زایمان زودرس یکی از عوامل اصلی ابتلا به بیماری و مرگ ومیر نوزادی است. چنین نوزادانی عموماً کم وزن بوده و به مراقبت های ویژه و هزینه های گزاف درمانی نیاز دارند. پژوهش حاضر تلاشی در جهت بررسی عوامل خطر زایمان زودرس و میزان موفقیت یک برنامه آموزشی در پیش گیری از آن است.     مواد و روش کار : در این پژوهش 1117 زن باردار مراجعه کننده به 36 مرکز بهداشتی شهر شیراز، براساس عوامل خطر و پرسش نامه غربالگری زایمان زودرس، به دو گروه کم خطر (598 نفر) و پرخطر (519 نفر) تقسیم شدند. سپس زنان گروه پر خطر را تحت آموزش و مراقبت ویژه جهت پیشگیری از زایمان زودرس قرار دادیم. در آموزش مادران از پمفلت آموزشی و آموزش چهره به چهره استفاده شد. در تحلیل داده ها علاوه بر آزمون کای اسکوئر از رگرسیون لجستیک چندگانه و رگرسیون لجستیک کاکس استفاده شد.     نتایج: میزان بروز زایمان زودرس در گروه کم خطر1/3 درصد و در گروه پرخطر 7/14 درصد محاسبه شد. نسبت نوزادان نارس در گروه کم خطر و پرخطر به ترتیب 7/0 و 5/6 درصد به دست آمد. مهم ترین علل مؤثر بر کاهش مدت بارداری و بروز زایمان زودرس به ترتیب باز شدن بیشتر از یک سانتی متر دهانه رحم، انقباضات زودرس رحمی، حاملگی چندقلو و مصرف سیگار بودند ( 01/0 p < ). در مواردی که برنامه های آموزشی در سنین پائین تر حاملگی ارائه شده بود، اثر بیشتری در پیش گیری از زایمان زودرس مــــشاهده شد (05/0 p < ). براساس یافته های این تحقیق، اثر آموزش در جلوگیری از دردهای زودرس زایمانی در حضور اعتیاد به سیگار، حاملگی چندقلو و انقباضات زودرس رحمی بیشتر است.     نتیجه گیری : نتایج به دست آمده نشان می دهد، اجرای برنامه پیش گیری از زایمان زودرس می-تواند به کاهش میزان بروز زایمان زودرس، میزان مرگ ومیر نوزادی و افزایش وزن نوزادان منجر شود. برنامه آموزشی ارائه شده در این پژوهش به عنوان بخشی از برنامه مراقبت های ویژه دوران بارداری زنان گروه پرخطر در مراکز بهداشتی استان فارس در نظر گرفته شده است.